Batik per stad of streek

BATIK OP JAVA

haven noordkust JavaAan de noordkust van Java bevinden zich de zeehavens en de handelscentra. Hier komen al eeuwen lang handelaren om handel te drijven.

pekelongan

Handelaren vanuit India brachten prachtige stoffen met patronen mee. Deze stoffen waren te duur voor de gemiddelde Javaan.
Geïnspireerd door deze stoffen ontstond er een levendige handel in batikstoffen geïnspireerd op deze Indiase doeken.

Aan de Noordkust van Java kwam men in aanraking met veel verschillende culturen en de macht van het hof op de kunst en cultuur was hier minder groot dan in de Vorstensteden Yogyakarta en Solo. Hierdoor had men meer vrijheid de batikpatronen af te stemmen op de marktvraag.
Aan de noordkust zien we veelkleurige batik met invloeden uit de Chinese en Arabische en Europese cultuur. De batikstijl van de noordkust wordt ook wel Pasisir-batik genoemd.


kawung sogan vorstenlanden

 


Op midden Java werd batik vooral gemaakt door de koninklijke familie van de Kraton. De vaste patronen werden gemaakt door de vrouwen en meisje van adel als nobel tijdverdrijf.
kraton batik Zij volgden patronen die al eeuwen lang vastlagen. Batik werd hier niet gemaakt op basis van de vraag van de consumenten, maar op basis van oude tradities. Het werd gezien als iets verhevens. Als een vorm van meditatie die soms gepaard ging met bijvoorbeeld vasten. Als kleuren worden vooral indigoblauw, bruin en creme-wit gebruikt.
Deze vorm van batik wordt ook wel Keratonan-batik genoemd. 

In de loop der tijd zijn de stijlen meer met elkaar vermengd en het is niet altijd meer precies te zeggen in welke stijl een batikdoek gemaakt is.
Toch zijn er nog steeds kenmerkende kleuren of patronen die toegeschreven worden aan een bepaalde stad op streek.
Afhankelijk van de plek waar de batik is gemaakt zien we andere dieren en planten.
In kustplaatsen bijvoorbeeld veel zeedieren.

Ook zijn bepaalde kleuren en patronen kenmerkend voor bepaalde steden.


NOORDKUST VAN JAVA (PESISIR)

Batik aan de Noordkust wordt vaak gemaakt door lokale batikmakers van Indo-Chinese afkomst, de Peranakan.


Indramayu

vis batik indramayuIndramayu ligt aan de kust. Batik uit deze streek is vooral blauw, bruin of bordeaux rood met een beige achtergrond.
Vaak worden feniksen en andere mythische dieren afgebeeld. Ook de aanwezigheid van de zee is te herkennen aan het populaire vishakenmotief.

Batik uit Indramayu wordt ook wel “Dermayon” genoemd. Indramayu ligt aan de zee. Als de mannen aan het vissen waren (soms weken lang) bleven de vrouwen achter en batikten zij om in hun onderhoud te kunnen voorzien. Het was daarom belangrijk dat de doeken snel verkocht konden worden.

Kenmerkend voor batik uit Indramayu is dat de batikwas met een soort kam (complongan) wordt doorgeprikt waardoor er allemaal kleine puntjes op de achtergrond ontstaan. Hierdoor kostte het maken van de achtergrond niet veel tijd. Dit achtergrondmotief heet “cocohan”.  In Indramayu werd geen batik cap (waarbij de was met stempels wordt aangebracht) gemaakt. Vroeger werd hier alleen batik tulis (was aangebracht met een “canting”) gemaakt.

De batik uit Indramayu bestaat vaak uit maximaal twee  kleuren. De achtergrond is wit, licht vermengd met de hoofdkleur van de batik doek. 


Cirebon

Cirebon is een grote handelsstad aan de noordkust van Java.
Door de invloeden van de handelaren uit China en de Arabische wereld zijn de kleuren helder en kent Cirebon karakteristieke motieven.

koets kraton cirebonTyperend voor Cirebon is de mix van verschillende culturen.

Cakrabuana en Gunung Jati

Cakrabuana wordt gezien als de stichter van de stad Cirebon. Hij werd geboren in 1423 en stamde af van de machtige Hindoeïstische Sundanese Padjadjaranse koning.

Toen hij zich samen met zijn zus tot de Islam bekeerde werden zij uit het paleis gezet. Cakrabuana nam zijn zus mee op een van zijn reizen naar Mekka om het graf van de profeet te bezoeken. In Mekka kreeg de prinses een aanzoek van de vorst Bani Israil en ze trouwden. In 1448 kregen ze samen een zoon en deze zoon vertrok deze toen hij oud genoeg was, naar Java. Hij vestigde zich in Goenoeng Djati, bij Cheribon en werd “Gunung Jati” genoemd.
Tijdens een bezoek aan China trouwde hij met de dochter van de keizer, prinses Ong Tien.

porselein inspiratieZo dragen de nakomelingen van Sunan Gunung Jati en dus de inwoners van Cirebon de Hindoeïstische, Arabische en Chinese cultuur in zich.

De motieven van het porselein dat vanuit China werd meegenomen werd gebruikt als inspiratie voor batikpatronen.

De kraton van Cirebon

In het paleis van de kraton Kasepuhan in Cirebon staat een antieke koets die “Singa Barong” voorstelt, een leeuw met vleugels van de Garuda, de slurf van een olifant en de tong van een draak.

In de kraton Kanoman staat een oude koets die Peksinagaliman voorstelt. Dit is een  draak (het Chinese element), met vleugels van de Buraq (het Arabische element) en de slurf van een olifant (het Hindu element). Deze mythische wezens vinden we ook terug in de batik uit deze streek. Lees meer over de Peksinagaliman en Singa Baron >>

Het meest bekende motief uit deze regio is van oorsprong blauw en beeldt een wolkenlucht uit: het Mega Mendung-motief.
kraton cirebonDit motief was van oorsprong aan het sultanaat van Cirebon voorbehouden.
Alleen de sultan en de familie van de sultan werd als geestelijk krachtig genoeg gezien om dit motief te dragen. Het motief is ook te zien op de poort voor de kraton.

Ook het  Wadasan-motief (ook Cadasan genoemd) en het Taman Arum motief waren voorbehouden aan de kraton.  Nu worden deze motieven door iedereen in heel Indonesië en zelfs ver daar buiten, met veel plezier gedragen.

Peksinagaliman en Singa Barong
Mix van culturen In het patroon Peksi Naga Liman zien we een mythisch dier dat bestaat uit de feniks, draak en olifant. Het patroon Singa Barong bestaat uit de leeuw, feniks, draak en olifant. Deze patronen staan symbool voor het vreedzaam samenleven van verschillende culturen. De geschiedenis van Cirebon vindt zijn oorsprong in de Hindoeïstische, ... Lees meer
Taman arum 
Deze batik verbeeldt een ommuurde koninklijke tuin in Cirebon (het Arum Sunyiaragi park). Dit is een goede plek om te mediteren. Deze tuin wordt gezien als minikosmos. De mikrokosmos staat voor het koninkrijk en is een afspiegeling van de kosmos. De sultan zonderde zich hier af om te mediteren. Het park bestaat nog steeds en ... Lees meer
Mega Mendung
Het Mega Mendung patroon verbeeldt wolken. Door het wolkendek raakt de wereld minder snel verhit. Blijf net zo koel als de wolken en wordt niet snel boos. In de droge tijd worden wolken altijd verwachtingsvol bekeken. Men hoopt op regen. Dit symboliseert wilskracht: blijf geduldig en kalm. De blauwe kleur was oorspronkelijk in 7 gradaties ... Lees meer
Wadasan
Het Wadasan-motief wordt ook Cadasan-motief genoemd en is typisch voor Cirebon. Dit motief is de tegenhanger van het Mega Mendung patroon (de wolken) en beeldt de aarde met rotsen uit. Het motief bestaat uit puntige krijtrotsen en droge en arme grond. De planten die hier groeien zijn kwetsbaar en kunnen met moeite overleven. Het motief ... Lees meer
Macan Putih
De witte tijgers Koning Siliwangi was een Hindoeïstische koning die zich weigerde te bekeren tot de Islam maar ook weigerde te vechten tegen het Sultanaat van Cirebon omdat dit zijn eigen familie was. Hij trok zich terug op de berg Salak samen met zijn trouwste volgelingen. Hier veranderde hij in een mythische witte tijger.  

Pekalongan

pekalonganPekalongan was een groot internationaal handelscentrum. Hierdoor waren er veel invloeden van buitenaf. Het Jlamprang motief is hier een goed voorbeeld van.
De Europese stijl (“batik Nonya”) werd hier veel geproduceerd. Deze stijl wordt gekenmerkt door de vele bloemen.
Dit wordt ook de “Buketan-stijl” genoemd (afgeleid van het Nederlandse woord “boeket”).

In Pekalongan worden vooral heldere kleuren gebruikt.

Een voor Pekalongan kenmerkend patroon is het Tujuh Rupa motief.

Jlamprang
Jlamprang is een achtpuntige ster of een geloofsrad met acht punten. Het is gebaseerd op een oude Javaanse filosofie en is ook terug te vinden in de Islam, het Boeddhisme en het Hindoeïsme.  Het beeldt een windroos uit die de windrichtingen aanduidt. Beschermd: Filosofie van de windroos of Mancapat Het Jlamprang motief  is gebaseerd op ... Lees meer
Tujuh Rupa
Dit batik-motief bestaat uit zeven soorten bloemen. Bij ceremonies worden vaak zeven soorten bloemen gebruikt, waarbij elke bloem weer een eigen betekenis heeft: Rode roos Deze bloem symboliseert het ontstaan, het begin en geboorte en ons geweten. de rode roos symboliseert het moederschap. Witte roos De witte roos staat voor rust, vrede en welvaart en ... Lees meer
Buketan
Buketan is afgeleid van het Nederlandse woord ¨boeket¨. Eliza van Zuylen was een Nederlandse ontwerpster die veel batik met bloemmotieven heeft gemaakt. Ze werd geïnspireerd door de Javaanse motieven en Art Nouveau. Ze maakte haar creaties op basis van echte bloemboeketten en gebruikte hierbij veel kleuren. Vooral aan de Javaanse noordkust was er veel vraag ... Lees meer

Kudus

Kudus staat bekend voor de ingewikkelde achtergrondmotieven (isen-isen genoemd). Batik uit Kudus is gedetailleerd en heeft fijne motieven. Hiervoor worden warm bruine en oranje kleuren gebruikt.


Lasem

Lasem is beroemd om de prachtige rode kleur die hier wordt gebruikt.
Deze rode kleur wordt Abang Getih Pithik (rood kippenbloed) genoemd en is erg populair.

Dat deze rode kleur alleen in Lasem zo mooi diep kleurde, werd niet veroorzaakt door de kleurstof, maar door het mineraalgehalte in het water in Lasem.

Omdat het geen enkele ander regio lukte deze diepe rode kleur te produceren maakten de batikmakers in Lasem ook basisdoeken voor ander regio’s.
Deze basisdoeken, die alleen met rood waren bewerkt, werden in de andere regio’s afgemaakt, zodat ook hier patronen met deze mooie rode kleur gemaakt konden worden.
Uit dit idee is het Tiga-Negri-motief ontstaan.

De achtergrond van het batik-motief wordt soms met allemaal puntjes opgevuld (cocohan) net als in Indramayu.

De Hong-vogel of Feniks is een veel gebruikt element in batik uit Lasem.


WEST-JAVA


Garut en Tasikmalaya

Batik uit GarutBatik Priyangan of Batik Preanger, wat “batik uit het land van de goden” betekent, staat bekend om zijn eenvoud.
De simpele motieven zijn vaak plantenmotieven, maar ook vlinders, sterren, en waaiers (kipas).
Het staat voor openheid. De charme van eenvoud herinnert dat geluk in eenvoudige dingen kan zitten.
Een veel gebruikte kleur is chocoladebruin, rood en blauw, maar tegenwoordig worden ook veel pastelkleuren gebruikt. De achtergrond is vaak egaal, zonder achtergrondpatronen.

Kopi pecah
Letterlijk betekent Kopi Pecah “gebroken koffieboon”. De gebroken koffieboon staat symbool voor opoffering. Soms wordt van ons gevraagd ons opofferen om een groter belang te dienen. We leven samen in de maatschappij. Soms moeten we een stapje terug doen in het algemeen belang. Koffiebonen moeten worden gebrand, gebroken of geplet om van de koffie te ... Lees meer
Merak Ngibing
Merak Ngibing is een dansende pauw. Dit motief is bekend uit Garut, maar komt ook voor in Indramayu en Madura.

Jakarta

batik BetawiJakarta is een handelscentrum en smeltkroes van culturen.
Batik uit Jakarta wordt gekenmerkt door felle, levendige kleuren.
De patronen zijn ontstaan onder invloed van de vele verschillende stijlen die zijn meegenomen vanuit de hele archipel en daarbuiten.

In de batikmotieven zijn vaak afbeeldingen uit het dagelijks leven terug te vinden.

Verder is het Ondel-Ondel-motief kenmerkend voor Jakarta.

Ondel-Ondel

Ondel-Ondel mascottes zijn ongeveer 2,5 meter hoog. Er zijn meerdere mensen nodig om deze pop te dragen. Hierdoor lijkt de pop hoofdschuddend te lopen. De naam Ondel Ondel zou dit hoofdschudden verwoorden. 

Jakarta batikBij feestelijkheden en parades lopen en dansen mensen mee verkleed als Ondel Ondel. Zij zijn het visitekaartje van de stad en geven feestelijkheden extra sfeer. Deze traditie bestaat al honderden jaren.
Vroeger hadden de Ondel-Ondel poppen een meer ceremoniële functie.
De poppen werden oorspronkelijk gebruikt om ziekten en plagen te voorkomen, zodat iedereen gezond bleef en de oogst niet mislukte. 

De Engelse koopman, Edmun Scott, beschrijft in 1605 de Ondel Ondel poppen voor het eerst. Hij ziet de poppen tijdens een processie in Jayakarta (zo heette Jakarta toen) ter ere van de besnijdenis van de koning van Banten.

batik cap jakartavrouwelijke ondel ondelDe vrouwelijke pop en heeft een wit gezicht met grote ogen en zou gebaseerd zijn op Dewi Sri (de godin van de rijst) en hiermee het goede uitbeelden. Zij draagt felle kleuren; effen of met bloemmotieven.

mannelijke ondel ondelDe mannelijk pop heeft een rood gezicht, uitpuilende ogen, een snor en een glimlach. De mannelijke pop draagt donkere kleding. Deze reus zou gebaseerd zijn op Barongan en zag er afschrikwekkend uit. In de loop der tijd is zijn gezicht vriendelijker afgebeeld.


Banten

Vroeger was het in deze streek gebruikelijk dat elk gezin in het bezit was van een eigengemaakte gekleurde deken: een Simbut.

Bij de belangrijke gebeurtenissen in het leven (geboorte, besnijdenis, trouwen) werd de Simbut gebruikt. De doek beschermt tegen kwade krachten, slechte dromen, ziekte en kou. Deze doek werd gebatikt met behulp van kleefrijst. Er werden eenvoudige motieven gebruikt met een symbolische betekenis: bijvoorbeeld het zonnesymbool, windroos (vier blaadjes rondom de kern). De figuren zijn gerangschikt in de vorm van een ruit. Dit staat symbool voor het idee dat er voor alles en iedereen een plaats is in de wereld en onderling verbonden is.

Deze stijl heeft elementen uit Malang (witte randen om de afbeeldingen) en de stippen uit Kediri. De kleuren zijn vaak wat donkerder dan in Malang en Kediri.


MIDDEN-JAVA


Banyumas

Banyumas is beïnvloed door de batikstijl uit Yogyakarta en Solo.
De oranje bruine-sogantint is hier populair. In Banyumas is het bruin vaak net iets voller dan de bruine kleur die in Solo wordt gebruikt.

De volgende batiksoorten zijn populair in Banyumas: 

Lumbon
Het Lumbon patroon laat de bladeren van de lumbu-plant zien. Het patroon staat symbool ​​voor iemand die zich goed kan aanpassen; net als een lumbu-plant die overal kan groeien. Bovendien zijn lumbu-bladeren nuttig van wortel tot blad. Zowel de bladeren, steel en wortels kunnen gegeten worden. Als het regent kan het blad als paraplu gebruikt ... Lees meer
Babon Angrem
Dit batikmotief symboliseert een kip die haar eieren uitbroedt. Babon betekent “kip” (“hen”) en Angrem betekent “broeden”. Dit motief wordt soms met een ei en soms zonder ei uitgebeeld. Dit symboliseert ouders die hun kinderen altijd zullen beschermen totdat ze zelfstandig zijn geworden. Met veel geduld en liefde staan ze voor hun kinderen klaar ongeacht ... Lees meer
Jahe Rajang
Jahe is het Indonesische woord voor gember. Gember wordt gebruikt in het eten, maar ook als kruidengeneesmiddel. Het speelt verder een rol in ceremonies. Gember kan op verschillende manieren worden verwerkt. Om de gember goed te kunnen proeven is het noodzakelijk de gember te raspen, snijden, te branden etc. Gember dat niet wordt verwerkt geeft ... Lees meer

Yogyakarta en Surakarta of Solo

De batikstijlen uit Yogyakarta en Surakarta (Solo) hebben veel overeenkomsten. Tot de splitsing van het Mataramrijk in 1755 vormden Yogyakarta en Solo samen een sultanaat.
Veel klassieke batikpatronen zijn daarom zowel in Solo en Yogyakarta terug te vinden.

Toch zijn er een paar opvallende verschillen:

In Yogyakarta gebruikt men graag een lichte ondergrond.
De patronen zijn (ook op afstand) goed te herkennen en de patronen zijn contrasterend tegen de lichte achtergrond.

In Surakarta gebruikt men een warm bruin/beige tint als ondergrond.
De patronen zijn soms zo klein dat ze alleen van dichtbij te herkennen zijn. De randen van de patronen zijn vaak niet scherp en niet contrasterend, waardoor ze meer op gaan in de achtergrond.

Het Parang Rusak motief loopt in Solo van linksboven naar rechtsonder en wordt met “lereng” aangeduid In Yogyakarta loopt het van rechtsboven naar linksonder en heet het patroon “parang”.

Truntum
Truntum is een van de bekendste nitik patronen en is ontstaan vanuit het liefdesverdriet van Kanjeng Ratu Kencana, de dochter van Sunan Pakubuwana III. Toen haar man liefde voelde voor een andere vrouw werd ze erg droevig en staarde ze naar de sterrenhemel. Geïnspireerd door de sterrenhemel maakte ze het truntum-motief. Haar man raakte onder ... Lees meer
Udan Liris
Dit motief bestaat uit fijne diagonale lijnen met verschillende patronen hiertussen. Letterlijk betekent Udan Liris “motregen”. In de 18e eeuw was de Sultan Pakubuwono III aan het mediteren bij de rivier toen plotseling de wind opstak en het begon te regenen. Op dat moment is het idee achter deze batik ontstaan: Tegenslagen kunnen onverwacht komen. ... Lees meer
Rujak Sente
Dit motief lijkt op het Udan Liris patroon, alleen is nu de achtergrond donker in plaats van licht. Rujak is een fruitsalade met pittige saus. Sente is een breedbladige plant. In het leven zal je veel belemmeringen tegenkomen. Deze belemmeringen worden gesymboliseerd door de verschillende patronen. Treed deze belemmeringen tegemoet met een open hart en ... Lees meer
Cemukiran
Cemukiran staat voor vuur, licht en zonnestralen. De smalle sierlijke stralen of vlammen worden “cemukiran” genoemd. Deze stralen staan voor het element vuur. Vuur staat voor moed, macht en ambitie. In het patroon hebben de stralen van de zon, die grootsheid en verhevenheid symboliseren, een centrale plaats. Zowel vuur als licht worden in de Javaanse ... Lees meer
Parang
Parang is afgeleid van het woord ‘pereng’ (of lereng) wat klif betekent. Dit batikpatroon bestaat uit diagonale lijnen en verbeeldt volgens sommigen een helling of klif. In Solo wordt het Parang-motief zo gemaakt dat het van linksboven naar rechtsonder loopt en wordt het “Lereng” genoemd. Ongeveer honderd jaar geleden werd dit motief gezien als het ... Lees meer
Parang Rusak Barong
Parang Rusak Barong is de grootste versie van het Parang Rusak motief en mocht alleen door de Sultan gedragen worden. De banen binnen dit motief zijn rond de 10 cm breed. Barong of Barongan is een mythisch wezen, met het hoofd van een leeuw, die altijd strijdt voor het goede. Met zijn leger streed hij ... Lees meer
Parang Rusak Klitik
Deze fijnere vorm van het Parang-motief heet Parang Rusak Klitik en staat voor wijsheid en tederheid. De banen zijn ongeveer 4 cm breed. Dit motief werd veel gedragen door de vrouwen van de Sultan en de prinsessen.  
Curigo
Dit Parang-motief is scherper afgetekend dan de andere Parang-motieven. Curigo staat voor een keris zonder schede. Je ziet hierdoor de scherpe randen. Dit Parang-motief staat daarom voor een scherp verstand. Het aanscherpen van je kennis zorgt voor respect en autoriteit. In de Javaanse taal betekent Curigo letterlijk “wapen”. Een wapen staat symbool voor iets waarop ... Lees meer
Kawung
Dit motief is een van de oudste motieven en stamt uit de dertiende eeuw. Het is terug te vinden in sommige oude tempels, waar oude beelden al zijn afgebeeld in kleding met het Kawung motief. Ook in de Prambanan tempel is het Kawung motief teruggevonden. Kawung is een van de favorieten batikmotieven van het Sultanaat ... Lees meer
Sido Mukti, Sido Mulyo en Sido Luhur
De Sido-patronen In de basis zijn Sido Mukti, Sido Mulyo en Sido Luhur hetzelfde patroon. Ze hebben alleen een verschillende achtergrond. Sido Luhur heeft een zwarte achtergrond, Sido Mukti een bruine achtergrond en Sido Mulyo heeft een witte of lichte achtergrond. Sido Mukti heeft verder meer “isen isen” (patronen op de achtergrond). De Sido-patronen bestaan ... Lees meer
Sido Asih
Dit patroon heeft een hele duidelijke betekenis. Sido Asih staat voor liefde. Het staat symbool voor een lang en liefdevol huwelijk.
Sido Drajat
Drajat staat voor een hoge sociale klasse of rang. Dit motief wordt vaak gedragen op bruiloften om het bruidspaar het beste te wensen. Dit patroon staat voor de hoop op voorspoed, respect en een hoge positie. Binnen dit motief zien we andere batikmotieven zoals Truntum.
Kasatriyan
Kasatriyan staat voor regelmaat en orde. De lijnen geven de regelmaat van het leven weer. In het leven en in de wereld zijn er regels en lijnen. Volg de levensweg die voor jou bestemd is en leef correct en eerlijk. Dit patroon wordt graag gedragen door bruidsmeisjes.    
Cakar Ayam
Letterlijk vertaald betekent Cakar Ayam kippenpoot of kippenklauw. Aan de noordkust van Java wordt dit patroon “Jlamprang ” genoemd. Kippen zoeken voedsel met hun poten. Ook mensen zoeken een manier om in hun levensonderhoud te voorzien. Dit patroon symboliseert de hoop op een eigen en stabiel inkomen. Het staat voor fortuin, veel kinderen, vrede en welvaart. ... Lees meer
Ganggong
Het Ganggong motief beeldt een moerasplant met lange omkrullende bladeren uit. Dit motief staat symbool voor het geluk in het leven. De moerasplant kan van uiterlijk veranderen, zelfs bijna verdwijnen om vervolgens terug te keren, soms in volle glorie, soms bijna onzichtbaar. Ganggong volgt de grillen van het water, maar blijft in de kern altijd ... Lees meer
Tambal
Dit motief heeft een patchwork-vorm met driehoekjes in vierkantjes met daarin verschillende kleine patronen of ornamenten. Boeddhisten droegen vroeger kleding van patchwork als symbool voor hun gelofte van armoede en om de verbinding tussen God en de mensen te laten zien. Dit patroon heeft daarom iets heiligs, goddelijks. Er zijn oude foto’s uit begin 19e ... Lees meer
Semen Rante
Dit motief komt uit Yogyakarta en heet Semen Rante   Rante komt van het woord “rantai” en betekent schakel. Deze schakel staat voor verbondenheid. Deze batik wordt graag gedragen tijdens bruiloften omdat het symbool staat voor een goede relatie en sterke verbondenheid. Het brengt de drager voorspoed in zijn of haar leven en zorgt voor goede ... Lees meer
Semen Rama
Semen Rama of Semen Romo is een oud en bijzonder motief omdat hier veel klassieke ornamenten in terugkomen. Rama is een afkorting voor Ramayana. De Ramayana is een oud heldendicht. Hierin worden de oude verhalen uit de hindoeïstische tijd verteld. Dit patroon is ontstaan uit een les die een vader, Rama, de ideale leider en ... Lees meer
Cuwiri
Letterlijk betekent Cuwiri “klein”. Het belangrijkste ornament in dit batikmotief is de Meru. Meru betekent berg. Batik Cuwiri symboliseert het feit dat we ons moeten realiseren dat we altijd klein beginnen. We hopen zo groot te worden als de berg Semeru, maar we beginnen altijd klein. Blijf je ontwikkelen, je hele leven lang en streef ... Lees meer
Grompol
Grompol betekent “samenkomen”. Dit motief staat voor het samenkomen van geliefden, gezinnen en families. Het is een populair patroon dat de liefde binnen een gezin of familie benadrukt. Samen staan we sterk. Het patroon zien we in nitik-vorm en ceplok vorm.          
1 2

OOST-JAVA


Tuban

In Tuban wordt de stof voor de originele batik eerst zelf geweven. 

tubanHet weefgetouw maakt het geluid “gedog.. gedog.. gedog”. Om deze reden heet batik uit Tuban “Gedog”.

Een populair motief is het Lok Chan (letterlijk: blauwe zijde) motief.
Oorspronkelijk was deze stijl terug te vinden op doeken van blauwe zijde en werden deze versierd met ornamenten uit de lokale Chinese cultuur.

Nu wordt het ornament dat de Chinese variant van de Phoenix uitbeeldt,  Lok Chan of (Lokcan) genoemd. Een andere naam is Hong-vogel.
Deze vogel staat voor deugd, onsterfelijkheid en goede prestaties. 

Het is een machtige mythische vogel die volgens de bewoners van Tuban geneeskrachtige gaven heeft.


Madura

De patronen zijn vaak robuust, net als het spreekwoordelijke temperament van de Madurezen.

Madura staat bekend om rode batik. Een populair ornament is de pauw. 

De pauwLasem rood symboliseert natuurlijke schoonheid en staat voor de bovenwereld, zuiverheid en geluk. 

vissen batik capAan de kust waren het de vrouwen van de vissers die batikten als hun mannen op zee waren. De vissers namen lange batikdoeken van hun vrouwen mee om hun boot mee te versieren. Voordat ze vertrokken of als ze terugkwamen van zee werden deze doeken gebruikt als kleed waarop men samen de (ceremoniële) maaltijd deelde (selamatan).

Typisch voor batik uit Madura zijn de vormen die gebruikt worden op de achtergrond. Cirkels, visnetten of de golven van de zee.
De achtergrond van de batik wordt helemaal opgevuld. Batik uit Madura is te herkennen aan drukke patronen met vele elementen, dicht op elkaar.


Kediri

In Kediri wordt de achtergrond van de batikdoeken vaak opgevuld met stippen (bolletjes). Dit wordt “batik bolleces” genoemd, naar het Nederlandse woord “bolletjes”.

Verder worden veel kleuren en bloemen gebruikt.