Jlamprang

Jlamprang is een achtpuntige ster of een geloofsrad met acht punten. Het is gebaseerd op een oude Javaanse filosofie en is ook terug te vinden in de Islam, het Boeddhisme en het Hindoeïsme. 

Het beeldt een windroos uit die de windrichtingen aanduidt.

Beschermd: Filosofie van de windroos of Mancapat

Het Jlamprang motief  is gebaseerd op oude Indiaase motieven. In de 17e eeuw kwamen handelaren uit India naar steden aan de noordkust van Java, zoals Pekalongan, om handelswaar waaronder dure stoffen te verhandelen. Deze stoffen waren erg in trek bij de hogere middenklasse. Batikmakers begonnen om aan de vraag te kunnen voldoen, batik te maken met vergelijkbare versieringen.

cempaka bloemDe naam van dit patroon is afgeleid van de Cempaka-bloem. Ook deze bloem doet van bovenaf gezien denken aan een windroos.

Boeddhisten zien dit patroon als het achtspakige geloofsrad. Voor Hindoestanen is dit motief Visnu’s chakra met achtstralen. Hier staat het Jlamprang motief symbool voor de connectie tussen de mensen (onderwereld) en de wereld van de goden of de wereld van hoop. 

Binnen de Islam wordt dit motief wel aangeduid als  “Allah’s negen helden” (een in het midden en acht er omheen). De Wali Sanga waren de negen uitverkorenen die de Islam over Java hebben verspreid.

pekalonganAan de noordkust van Java wordt bij de verering van Ayu Lanjar, de godin van de noordelijke zee, dit motief vaak gebruikt bij de offer-ceremonie op zee. 

Dit motief kent vele varianten. Bijvoorbeeld: Jlamprang kotak, Jlamprang kompas, Jlamprang setir kapal, of Jlamprang Tulang Ikan,

Ook Yogyakarta en Surakarta is dit een bekend patroon. Hier heeft het een andere naam.  Hier wordt het Cakar Ayam genoemd.
Naast de naam zijn hier ook de kleuren anders.
Aan de noordkust gebruikt men meer heldere kleuren, terwijl voor dit motief in Yogyakarta en Surakarta over het algemeen bruine (sogan) kleuren worden gebruikt.