Kain Panjang

De Kain Panjang is een losse doek die door mannen of vrouwen om het onderlichaam wordt gewikkeld. De stof is tussen de 100 en 115 cm hoog en de lengte is ongeveer 2,5 keer de hoogte (ongeveer 2.4 tot 3 meter).

Vrouwen slaan de doek “rechts over links”, de mannen andersom. De Kain Panjang is helemaal van hetzelfde patroon gemaakt en wordt bij meer formele gelegenheden gedragen.

Hierboven zie je oma op bezoek bij de graven van de sultans in Jogjakarta. Ze draagt bij dit formele bezoek een Kain Panjang. Haar Kain Panjang heeft een ceplok-motief. Ze draagt een kemben als bovenkleding. Dit is verplicht bij een formeel bezoek aan Imogiri. Ze heeft nooit kunnen denken dat haar achterkleinkinderen -jaren later- in Kain Panjang en Kemben dezelfde graven zouden bezoeken.

Sarung of Sarong

Een sarung kan door mannen en vrouwen gedragen worden en is meer voor het normale dagelijkse gebruik. Sarung betekent letterlijk “omslag”. Om deze reden wordt een handschoen bijvoorbeeld “sarung tangan” genoemd (letterlijk: hand-omslag) en een kussensloop “sarung bantal”.

De sarung is tussen de 100 en 115 cm hoog en ongeveer 2 meter lang. Deze doek wordt net als de Kain Panjang om het onderlichaam gewikkeld.

In sommige streken wordt de sarung (vooral bij mannen) tot een koker genaaid.

Een sarung bestond vroeger uit meerdere vlakken met verschillende patronen:
De doek bestaat uit een “kepala” (hoofd) (ongeveer 1/3 van de breedte) en een “badan” (lichaam) (ongeveer 2/3 van de breedte).
De kepala bestaat vaak uit driehoekige motieven (het Tumpal-motief) en bevindt zich in het midden, aan beide kanten of aan één kant van de doek. De papan zijn de vertikale stroken aan beide kanten van de kepala. 

Hier zie je ons in deze sarung. Je ziet aan de voorkant de “kepala” die bestaat uit het Tumpal-motief. De badan bestaat uit het Parang Klitik motief.

Tegenwoordig wordt elke batik doek van 100/115 bij 200 cm sarung of sarong genoemd, ongeacht het motief.

Selendang of Slendang

De slendang wordt als sjerp over de schouder gedragen en is 2 meter lang (tot 3,5 meter) en 60 cm breed. De slendang wordt ook gebruikt als draagdoek voor kinderen of handelswaar. Dan wordt meestal voor een iets bredere doek gekozen (1 meter).

Deze selendang die wordt gebruikt als draagdoek is dus even groot als een sarong. Tegenwoordig kom je dan ook batikdoeken tegen die zowel Slendang als Sarong worden genoemd.

Dodot

De Dodot wordt als ceremonieel kledingstuk gedragen aan  de kraton (het hof) of tijdens bruiloften.

De Dodot is het grootst van alle kledingstukken. Het kan wel een jaar duren om een Dodot te maken. Het middelste gedeelte (in de vorm van een ruit) werd vaak wit gelaten en symboliseert de puurheid en leegte die je ook met meditatie probeert te bereiken.
De Dodot wordt om het onderlijf gewikkeld. Het bovenlijf kan bloot blijven. Mannen dragen er een broek onder, vrouwen een Kain Panjang.

Kemben

De Kemben wordt door vrouwen om het bovenlichaam gewikkeld (onder de okstels). De Kemben wordt nu nog aan het hof gebruikt of bij een ceremonie.

Iket of Ikat kepala

De Iket is een vierkante doek die als hoofdband om het hoofd wordt gevouwen voor mannen, waarbij aan de voorkant de stof hoger komt.
Vroeger droeg elke man altijd een Ikat. Tegenwoordig wordt de Iket bijna niet meer gedragen.

Alleen bij ceremoniële aangelegenheden zie je nog regelmatig mannen die een Iket dragen.

Blangkon

Ook de Blangkon wordt gedragen door mannen. De Blangkon is gemaakt van batik stof. Anders dan bij de Iket hoef je de stof niet zelf te vouwen. Bij de Blangkon is de gevouwen stof vastgezet.