Lurik

Lurik is traditioneel gewoven textiel uit Java dat wordt gekenmerkt door eenvoudige, verticale strepen (lajuran) of blokjes (cacahan). De naam “lurik” komt van het Javaanse woord lorek of lurik, dat “streep” of “lijn” betekent. Oorspronkelijk werd lurik op huisweefgetouwen gemaakt door vrouwen, en werd het zowel voor dagelijkse kleding als voor rituele doeleinden gebruikt. Hoewel de stof er op het eerste gezicht eenvoudig uitziet, vereist het weven ervan veel precisie.

De ogenschijnlijke eenvoud van lurik verbergt een rijke symboliek. De rechte streep wordt in de Javaanse cultuur  gezien als een teken van standvastigheid, orde en innerlijke discipline. Het lineaire patroon verwijst naar ons levenspad. Lurik staat ook voor bescherming: de regelmatige, ritmische lijnen houden kwade invloeden buiten de deur. Hierdoor heeft lurik een spirituele functie.

De paleiswachters van de Sultan van Jogjakarta dragen kleding gemaakt van batik en lurik.

Binnen de lurik-traditie bestaan verschillende patronen, elk met een eigen naam en betekenis. Patronen met smalle, dicht op elkaar liggende strepen beelden bescheidenheid en eenvoud uit, terwijl bredere en afwisselend gekleurde strepen kracht, en voorspoed uitdrukken. Sommige lurik-motieven worden gebruikt voor overgangsrituelen, zoals geboortes en huwelijken. Zo is lurik een drager van culturele identiteit: een stof waarin sociale waarden, morele idealen en spirituele overtuigingen letterlijk zijn verweven.

Telupat motief

Het Telu-Pat motief is bedacht door Sultan Hamengku Buwono de eerste (1717-1792).
Telu betekent ” drie”  en Papat betekent ” vier”. Het motief bestaat uit vier lijnen, afgewisseld met drie lijnen. Drie en vier is samen zeven, en zeven is een heilig nummer. Het staat voor het leven en voorspoed.
Hamengku Buwono koos heel bewust voor rijen van drie en vier lijnen. Als leider wilde hij dichtbij het volk staan.  Om op het getal 7 uit te komen had hij ook kunnen kiezen voor 1+6 of 2+5, maar omdat er dan meer afstand is tussen het hoogste getal en het laagste getal, heeft hij voor 3+4 gekozen.